trong chương trước, tôi đã kể tên Marc Aurele và Epictete. Hễ chưa gắng lắm cái gì để thoả mãn ý muốn đó thì lòng ta chưa yên. Nhưng có nhiều mức độ.
Điều lầm lẫn quan trọng của viên chức ấy thuộc về thái độ của ông ta làm cho hai phần ba năng lực và hứng thú của ông giảm đi. Đó là trường hợp mà hoàn cảnh buộc bạn phải có năng lực rất cao để tự điều khiển một cách chuyên chế. Nguy hiểm thứ nhất, ghê gớm lắm, là thành một người trong bọn khả ố nhất, khó chịu nhất: bọn thông thái rởm.
Điều thứ nhì là phải vừa đọc vừa suy nghĩ. - Vâng, bất kỳ cái gì cũng giản dị như vậy. Lần sau, bạn có bất bình với anh bếp vì món bò tái chín quá thì bạn bảo lý trí của bạn cứ ngồi trong phòng làm việc của nó, để bạn lại hỏi ý kiến nó.
Chắc là bạn muốn tin rằng hạnh phúc không sao đạt được. Nhưng quả là tôi có đọc, chứ không phải là không. Nó có thể phản bạn và làm bạn lạc lối đấy.
Điều thứ nhất là phải vạch mục đích để định hướng nỗ lực của bạn. Làm như vậy bạn sẽ có được một khoảng thời gian dài ít nhất là 3 giờ. Thành một anh chàng rởm là một điều rất dễ mà cũng rất tai hại.
Phần đông chúng ta không ra khỏi châu thành chúng ta ở, cũng không chịu kêu xe lại công ty du lịch hỏi giá tiền một cuộc du hành tới La Mecque. Về điểm đó, tôi không cho rằng một thất bại vẻ vang lại hơn một thành công nho nhỏ. Tiểu thuyết đó là cuốn Aurora Leigh mà tác giả là E.
Nhưng việc không dễ đâu ban nhé. Nhưng không cuốn nào có thể thay việc tự xét mình hàng ngày được, tự xét một cách thật thà ngay thẳng những việc mới làm và sẽ làm. Còn nhiều cuốn nổi danh hơn nữa.
Bạn có thể nghiên cứu riêng về một loại âm nhạc nào (như loại hợp tấu chẳng hạn). Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn. Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương.
Bạn làm việc quan trọng đó lúc nào? Theo tôi lúc thích hợp nhất là lúc đi từ sở về nhà. Có lẽ bạn tưởng rằng tấu nhạc là hợp nhiều nhạc cụ một cách hỗn độn để gây một mớ âm thanh êm đềm. Tôi chỉ khẩn khoản thưa bạn rằng một đời sống không hợp với nguyên tắc là một đòi sống ngu muội, và muốn hành động hợp với nguyên tắc thì có mỗi một cách là mỗi ngày phải nhận xét, suy nghĩ và quyết định.
Hễ chưa gắng lắm cái gì để thoả mãn ý muốn đó thì lòng ta chưa yên. Trước khi ngừng bút, tôi không thể không kể qua những nguy hiểm đang rình rập bạn. Một thất bại vẻ vang không đưa tới đâu cả, nhưng một thành công nho nhỏ sẽ đưa tới một thành công không nhỏ đâu.