Hình như cửa lòng họ không khóa. Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng. Nên vẫn bị nói cảnh cáo.
Còn những đe dọa do nghi kỵ, nói xiên xéo chỉ làm cho chí tự cường của họ gia trọng và khiến họ bực dọc thêm. Khi nào học được những cách lý luận họ thích sử dụng. Vừa nói chuyện với ai, họ vừa chia trí coi tay có bụi bị bám không, móng tay có đóng đất không.
Song cuộc sinh hoạt của họ lúc bấy giờ là cuộc sinh hoạt được chi phối bởi bản năng nhiều hơn là tâm hồn. Họ đ ào sâu tâm hồn, cân đo những thay đổi từng phút giây trong tâm địa. Đến khi hay được miệng hùm nọc rắn thì thân liễu còn gì.
Người bạn trai muốn gì? Tỏ tình yêu ư? Không phải. Bình thủy tinh rủi bể, có khéo hàn đến đâu vẫn còn di tích, tâm hồn nam thanh mà vấp té vào dâm ô làm sao khỏi lu đi những vẻ kiều diễm của khiết bạch. Nhưng giá phải học thuộc lòng hết, bạn gái vẫn học nhớ mau hơn bạn trai.
Lòng ham muốn có tính chất thơ mộng nhưng mang màu sắc lo âu, hồi hộp. Quả thật tuổi thanh xuân của bạn trai là tuổi trách nhiệm. Đối với bạn trăm năm cũng như con cái, tôi tớ trong gia đình, người nam chớtính khô lạt của mình có thể làm hại cho hạnh phúc cuộc sống chung.
thấy trong khi nữ sinh ưa học thuộc lòng, vận dụng óc trực giác thì nam sinh thích phân tách, thích tổng hợp. Cũng thời gian nổi mụn, đổi tiếng, phần đông bạn trai bắt đầu có râu, có những lông ở vú và nách. Họ thiếu tình yêu gia đình từ lâu nên họ hết tin tưởng ở tình mẫu tử, phụ tử, như bao bạn khác.
Sao lại có lối dạy dỗ khiêu chiến như thế. Người gái ấy bổng nhiên làm thần tượng trong tâm hồn bạn. Giá họ bị ai chỉ trích hoặc oan hoặc ưng, ngưởi thấy họ tia ha đính chánh, khi đánh, khi đỡ, lúc giận, lúc vui, nói hằng loạt để tự vệ, để chỉ trích đối phương.
Đứng về mặt giáo dục hay xã giao, trước một bạn trai nếu muốn am hiểu họ, thu tâm họ, nhất định ta phải cực kỳ thận trọng. Những lúc họ ở xa gia đình, tình yêu ấy nổi dậy, gây sự tiếc nhớ, đối sự có mặt, sự săn sóc, sự phục vụ của người vợ, mặc dầu các việc nầy bản năng ưa độc lập của họ không cho họ thụ nhận. Bạn trai thiếu niên, thanh niên khó chú ý học hành lắm.
Tôi gặp nhiều bạn trai có luôn gương trong túi. Thật lạ, Triết học thì bạn trai có lẽ chưa thông, nhưng họ ưa có thái độ triết gia, hiểu theo nghĩa không hay, khi thấy bao nhiêu khuyết điểm của xã hội. Nhưng con vịt mẹ lúc đẻ trứng ra không còn liên lạc về sinh lý như mẹ với con.
Nhờ thân thể chu đáo luyện tập mà họ sẽ làm nhiều việc có ích cho đời. Họ không biết chắc ra sao mà biết chắc là thiếu. Những người nuôi chí lớn khi gãy một chương trình, té vào thất bại, tinh thần họ hay bị khủng hoảng.